Rozwiązania we wspomnianych seriach w bardzo udany sposób czerpią z rozwiązań flagowej serii S, stanowiącej najwyższą półkę jakościową w ofercie firmy. Przyjrzyjmy się zatem, czym charakteryzują się bezkompromisowe rozwiązania zastosowane w tych monitorach, stanowiących szczyt techniki odsłuchu w profesjonalnym studiu dźwiękowym. Pozwoli nam to docenić wiedzę, kunszt oraz doświadczenie projektantów, inżynierów i rzemieślników firmy z Berlina, którzy dzięki zaawansowanym technikom modelowania komputerowego opracowali unikatową technologię, gwarantującą najwyższą precyzję odsłuchu.
Znak rozpoznawczy – tweeter wstęgowy S-ART™
W skład serii S monitorów ADAM Audio wchodzi pięć modeli: S2V, S3H, S3V, S5H i S5V. Wszystkie modele posiadają flagowy, rozpoznawalny na całym świecie tweeter wstęgowy S-ART™, zaprojektowany specjalnie dla serii S. Model S2V to dwudrożny monitor bliskiego pola z 7” głośnikiem basowym ELE. Monitory S3H i S3V to trójdrożne konstrukcje przewidziane do pracy w średnim polu, oparte odpowiednio o dwa 7” lub jeden 9” woofer ELE oraz 4” hybrydowy (kopułkowo-stożkowy) przetwornik średniotonowy DCH. Największymi monitorami w serii są S5H (dwa 10” woofery ELE) oraz S5V (12” woofer ELE) i 4” przetwornik średniotonowy DCH. Są one przewidziane jako referencyjny odsłuch główny, spełniający najwyższe wymagania studiów nagraniowych i reżyserem świata.
Litery V i H w nazwach oznaczają, że monitory są przeznaczone do pracy w orientacji pionowej (Vertical) oraz poziomej (Horizontal). Dostępność tych wariantów docenią z pewnością realizatorzy, którzy korzystają z kilku systemów odsłuchu, gdyż pozwalają one na lepsze rozplanowanie przestrzenne umiejscowienia monitorów w reżyserce. Należy pamiętać, że wiele monitorów dostępnych na rynku nie sprawdza się w orientacji poziomej ze względu na kąty promieniowania przetwornika wysokotonowego.
Jeżeli chodzi o promieniowanie tweetera w płaszczyźnie poziomej, idealną sytuacją jest szeroki kąt, pozwalający realizatorowi poprawnie słyszeć podczas przemieszczenia głowy w pozycji odsłuchowej, np. po to, by sięgnąć do regulatorów miksera czy procesorów. Pozwala to także zmieszczenie w „sweet spocie” drugiej osoby, klienta czy muzyka podczas wspólnej pracy nad miksem. Natomiast w płaszczyźnie pionowej kąt powinien być wąski, redukując odbicia dźwięku od stołu, konsolety mikserskiej czy sufitu, co jest źródłem interferencji, zaburzającej odbiór barwy i poprawną lokalizację źródeł dźwięku w obrazie stereofonicznym. Jeżeli monitor spełniający te wymagania położymy na boku, uzyskamy sytuację odwrotną, tj. wąskie promieniowanie w poziomie, a szerokie w pionie, znacząco pogarszając nasz odsłuch. Przetworniki wysokotonowe monitorów ADAM Audio serii S zapewniają spójną dyspersję o opisanych cechach dzięki frezowanemu z jednego bloku aluminium falowodowi HPS, a dostępność monitorów w dwóch wersjach V i H sprawia, że możemy dobrać orientację do naszych potrzeb.
Rola przetworników
Jeżeli już mówimy o przetworniku wysokotonowym, to od razu rzuca nam się w oczy charakterystyczny design spotkany we wszystkich monitorach ADAM Audio. Jednak w serii S jest to przetwornik S-ART™ (Accelerated Ribbon Tweeter), najwyższa półka w linii produktów ADAM Audio. Jego proces produkcyjny obejmuje jeszcze wyższe standardy dokładności oraz bardziej rygorystyczne testy jakościowe. Na uwagę zasługuje fakt, że jest on wykonywany ręcznie w Berlinie. Ta dbałość o szczegóły i precyzję wykonania gwarantuje dłuższe działanie przetwornika oraz mniejsze objawy zużycia przy wieloletnim użytkowaniu, poza oczywiście doskonałymi właściwościami brzmieniowymi. Pofałdowana membrana wstęgowa zapewnia 2,5 razy większą akustycznie wydajną powierzchnię (w porównaniu do klasycznego głośnika działającego na zasadzie tłoka) oraz współczynnik prędkości powietrza 4:1, co skutkuje rozszerzoną dynamiką i redukcją zniekształceń do minimum, także przy wysokich poziomach głośności. Pasmo przenoszenia sięga 50 kHz. Mniej doświadczonym realizatorom może wydawać się, że nie ma to sensu, gdyż człowiek słyszy tylko do granicy 20 kHz, jednakże taki zapas pasma pozwala na uzyskanie legendarnej wręcz precyzji przetwarzania nawet bardzo skomplikowanych transjentów, co pozwala na ujawnienie najdrobniejszych szczegółów dźwięku.
Przetwarzanie drugiego krańca pasma powierzono w monitorach ADAM Audio serii S przetwornikom ELE™ (Extended Linear Excursion), współpracującym z systemem bass-reflex. Głośnik basowy ELE™ posiada niezwykle lekką i sztywną membranę o strukturze plastra miodu (Hexacone) i zoptymalizowanym tłumieniu wewnętrznym. Sprawia to, że rezonans i zniekształcenia dźwięku związane z odkształceniami membrany zostały wyeliminowane. Nazwa Extended Linear Excursion pochodzi od rozszerzonego zakresu liniowości wychylenia membrany, możliwym dzięki specjalnie zaprojektowanym zawieszeniu głośnika. Zawieszenie charakteryzuje się wysokim stopniem naprężenia, prowadzącym membranę w kontrolowany, liniowy sposób, wiernie reprodukując basy w przetwarzanym sygnale, nawet przy wysokich poziomach SPL, a więc w szerokim zakresie wychylenia. Jest to właściwość, której nie posiadają niektóre głośniki o bardziej „miękkim” zawieszeniu, w których to konstrukcjach często dochodzi do niekontrolowanego wychylenia membrany przy głośnym odsłuchu, powodując zniekształcenia w niskim paśmie częstotliwości.
Nowością w serii S jest symetryczna sekcja magnesu (SMA™), dzięki której możliwy jest wspomniany szeroki zakres wychylenia. Umożliwia ona trzy razy większe, niż w poprzednich modelach monitorów, maksymalne wychylenie cewki przetwornika, zachowując liniowość ruchu na relatywnie dłuższym odcinku. Całości dopełnia anodyzowany kosz głośnika, poddany specjalnym procesom produkcyjnym, celem poprawy odprowadzenia ciepła, zapewniając zachowanie niskiej temperatury głośnika podczas długich godzin pracy studyjnej. System bass-reflex stanowią przestronne porty umieszczone z przodu obudowy, co również nie jest bez znaczenia, jeśli chodzi o elastyczność umieszczenia monitorów w studio (możliwość pracy blisko ściany). Duża powierzchnia portów zapewnia również wysoką wydajność systemu bass-reflex, co zapobiega kompresji basu przy wyższych poziomach głośności, zaburzającej poprawną ocenę dynamiki materiału dźwiękowego. Niski poziom zniekształceń w niskim paśmie jest również zasługą przeprojektowanych aerodynamicznie profili portów, redukujących turbulencje powietrza.
W modelach trójdrożnych S3V, S3H oraz S5V i S5H znajdziemy 4” przetwornik DCH odpowiadający za przetwarzanie środkowego zakresu częstotliwości. Jest to nowa, hybrydowa (stożkowo-kopułkowa) konstrukcja, łącząca czystą charakterystykę zanikania oraz liniową charakterystykę przenoszenia głośników kopułowych, ze zwiększonym zakresem wychylenia głośników stożkowych. Do konstrukcji membrany zastosowano laminowany materiał z kompozytu węglowego, zapewniający zachowanie stabilnej, wypukłej formy. Konstrukcja zachowuje tłokową charakterystykę pracy aż do 8 kHz (półtorej oktawy powyżej obsługiwanego zakresu częstotliwości). Przetwornik DCH również posiada opisywane powyżej, unikalne zawieszenie, pozwalające na przetwarzanie pasma aż do 200 Hz (oktawę niżej, niż konkurencyjne rozwiązania) z wysoką skutecznością, tak jak w przypadku woofera ELE™. Głośnik posiada także wspomniany symetryczny układ magnesu SMA™. Podobnie jak w przypadku tweetera, spójną dyspersję zapewnia formowanie kierunkowości wiązki przez falowód MPS, również frezowany z litego bloku aluminium.
Wszystkie przetworniki umieszczono w specjalnie zaprojektowanej z użyciem modelowania komputerowego obudowie, wykorzystującej materiały i konstrukcję minimalizującą wibracje, rezonanse i dyfrakcję na krawędziach (poprzez ich zaokrąglenie), które mogłyby stać się przyczyną zakolorowania brzmienia. Monitory wykonano nadzwyczaj solidnie, minimalizując ryzyko przypadkowych uszkodzeń oraz z materiałów redukujących możliwość zabrudzenia. Estetyka również stoi na wysokim poziomie, nawiązując do stylistyki całej serii produktów ADAM Audio, jednakże z nowoczesnym, gustownym sznytem, powodującym, ze już na pierwszy rzut oka wyróżniają się one, nawet spośród konkurencyjnych produktów z podobnej, wysokiej przecież półki.
Każdy z przetworników jest zasilany oddzielnym wzmacniaczem. W monitorach S2V oraz S3H, S3V przetworniki nisko- i średnio-tonowe obsługują wzmacniacze mocy ICE pracujące w klasie D. Oferują one 90% skuteczności, brak zniekształceń oraz wytrzymałość w czasie długotrwałej pracy, w odróżnieniu od wzmacniaczy w klasie A/B. Te ostatnie umożliwiają jednak przetwarzanie szerszego pasma częstotliwości. Z tego względu, aby w pełni wykorzystać możliwości wstęgowego przetwornika wysokotonowego S-ART™, do zasilania go w modelach S2V oraz S3V i S3H zastosowano specjalnie zaprojektowany wzmacniacz właśnie w klasie A/B, zapewniający liniowe przetwarzanie, aż do imponujących 300 kHz. W monitorach S5V i S5H do zasilania tweetera dla odmiany zastosowano najnowszej generacji, wysokowydajne wzmacniacze ICE-Power, pracujące w klasie D.
Sygnał do wszystkich wzmacniaczy dostarczany jest z użyciem dedykowanego serii S modułu DSP, z doskonałymi, cyfrowymi zwrotnicami, oferującymi optymalne pasmo przenoszenia i szerszy zakres dynamiczny, niż konstrukcje analogowe. Dodatkowo, moduł DSP posiada intuicyjny wyświetlacz OLED, pozwalający na dopasowanie monitorów do konkretnych warunków akustyki pomieszczenia odsłuchowego, za pomocą dwóch parametrycznych filtrów półkowych (dla niskich i wysokich tonów) oraz aż sześciopasmowego korektora parametrycznego. Dostępne są także fabryczne pesety brzmienia opracowane przez inżynierów ADAM Audio oraz możliwość zapisu preserów użytkownika. Ciekawostką w modelu S3H jest preset symulujący brzmienie prawdopodobnie najbardziej znanego monitora firmy ADAM Audio, wysoko cenionego modelu S3A. Sekcja DSP realizuje także funkcje zabezpieczenia przetworników za pomocą limiterów. Sygnał do monitorów może być dostarczany zarówno analogowo (XLR) lub za pomocą wejść cyfrowych AES3, a także złącze rozszerzeń dostępnych w przyszłości. Monitory posiadają również złącze USB, umożliwiające aktualizację oprogramowania, jak również edycje presetów z użyciem komputera i dedykowanego edytora. Tak szeroki zakres dostępnych opcji konfiguracyjnych niewątpliwie stawia serię S w awangardzie rozwiązań monitoringu studyjnego.
Podsumowując, monitory ADAM Audio serii S są z pewnością konstrukcjami spełniającymi najwyższe standardy monitoringu studyjnego. Ponadto zastosowane w nich rozwiązania są niezwykle interesujące i nowatorskie z punktu widzenia konstrukcji głośnikowych, rozwiązujące w innowacyjny sposób wiele problemów z dźwiękiem spotykanych w konkurencyjnych konstrukcjach.
Adam Pietruszko, Akademia Realizacji Dźwięku
